Ævisaga

Sókrates

Sókrates

Heimild: Jiy á ensku Wikipedia

Saga >> Grikkland til forna >> Ævisaga

• Starf: Heimspekingur
• Fæddur: 469 f.Kr. í Aþenu, Grikklandi
• Dáinn: 399 f.Kr. í Aþenu, Grikklandi
• Þekktastur fyrir: grískan heimspeking sem hjálpaði til við að mynda grunn vestrænnar heimspeki.

Hvernig vitum við um Sókrates?

Ólíkt sumum öðrum frægum grískum heimspekingum skrifaði Sókrates ekki niður hugsanir sínar og hugmyndir. Hann vildi frekar bara tala við fylgjendur sína. Sem betur fer skrifuðu tveir nemendur Sókratesar, Platon og Xenophon, um Sókrates í verkum sínum. Við lærum um heimspeki Sókratesar í mörgum samræðum Platons þar sem Sókrates er aðalpersóna sem tekur þátt í heimspekilegum umræðum. Xenófon var sagnfræðingur sem skrifaði um atburði í lífi Sókratesar. Við lærum líka um Sókrates úr leikritum gríska leikskáldsins Aristófanesar.

Snemma líf

Lítið er vitað um frumlíf Sókratesar. Faðir hans var steinsmiður að nafni Sophroniscus og móðir hans var ljósmóðir. Fjölskylda hans var ekki rík, svo hann hafði líklega ekki mikla formlega menntun. Snemma á ferlinum tók Sókrates við starfi föður síns og starfaði sem steinsmiður.

Hermaður

Sókrates lifði á tímum Pelópsskagastríðsins.milli borgríkjanna Aþenu og Spörtu. Sem karlkyns ríkisborgari í Aþenu var Sókrates krafist að berjast. Hann þjónaði sem fótgangandi sem kallaður var „hoplíti“. Hann hefði barist með því að nota stóran skjöld og spjót. Sókrates barðist í nokkrum orrustum og var þekktur fyrir hugrekki sitt og hreysti.

Heimspekingur og kennari

Þegar Sókrates varð eldri fór hann að kanna heimspeki. Ólíkt mörgum heimspekingum á sínum tíma einbeitti Sókrates sig að siðfræði og hvernig fólk ætti að haga sér frekar en að líkamlega heiminum. Hann sagði að hamingjan fælist í því að lifa siðferðilegu lífi frekar en efnislegum eignum. Hann hvatti fólk til að sækjast eftir réttlæti og gæsku frekar en auð og völd. Hugmyndir hans voru nokkuð róttækar fyrir þann tíma.

Ungir menn og fræðimenn í Aþenu fóru að safnast saman í kringum Sókrates til að eiga heimspekilegar umræður. Þeir myndu ræða siðferði og pólitísk málefni líðandi stundar í Aþenu. Sókrates kaus að svara ekki spurningum heldur lagði fram spurningar og ræddi möguleg svör. Í stað þess að halda því fram að hann hefði öll svörin sagði Sókrates: "Ég veit að ég veit ekkert."

Sókratíska aðferðin

Sókrates hafði einstakt kennsluaðferð og að kanna viðfangsefni. Hann spurði spurninga og ræddi síðan möguleg svör. Svörin myndu leiða til fleiri spurninga og leiða að lokum til meiri skilnings á viðfangsefninu. Þetta rökrétta ferli að nota spurningar ogsvör til að kanna viðfangsefni er þekkt í dag sem sókratíska aðferðin.

Réttir og dauði

Eftir að Aþena tapaði fyrir Spörtu í Pelópsskagastríðinu, kallaði hópur manna Þrjátíu harðstjórar voru teknir til valda. Einn af leiðandi liðsmönnum Þrjátíu harðstjóranna var nemandi Sókratesar að nafni Critias. Aþenumenn risu fljótlega upp og skiptu Þrjátíu harðstjóranum út fyrir lýðræði.

Vegna þess að Sókrates hafði talað gegn lýðræðinu og einn af nemendum hans var leiðtogi í Þrjátíu harðstjóranum, var hann stimplaður svikari. Hann fór fyrir rétt fyrir að „spilla æskunni“ og „að viðurkenna ekki guði borgarinnar“. Hann var sakfelldur af kviðdómi og var dæmdur til dauða fyrir að drekka eitur.

Arfleifð

Sókrates er talinn einn af stofnendum vestrænnar heimspeki nútímans. Kenningar hans höfðu áhrif á gríska heimspekinga í framtíðinni eins og Platón og Aristóteles. Heimspeki hans er enn rannsökuð í dag og Sókratíska aðferðin er notuð í háskólum og lagaskólum nútímans.

Áhugaverðar staðreyndir um Sókrates

• Ólíkt mörgum öðrum kennurum hans samtímans. , Sókrates rukkaði ekki námsmenn sína.
• Sókrates var giftur Zanthippe og átti þrjá syni.
• Hann hefði líklega getað sloppið frá Aþenu og forðast dauðadóminn, en þess í stað valið að vera áfram og horfast í augu við ákærendur sína.
• Hann sagði einu sinni að "órannsakað líf er ekki þess virði að lifa því."
• Á hansréttarhöld Sókrates lagði til að í stað þess að fá dauðadóm skyldi borgin borga honum laun og heiðra hann fyrir framlag hans.

Vafrinn þinn styður ekki hljóðþáttinn.

Frekari upplýsingar um Grikkland hið forna:

Tímalína Grikklands til forna

Landafræði

Borgin Aþena

Sparta

Mínóar og Mýkenubúar

Grísk borgríki

Pelónska stríðið

Persastríðið

Hnignun og fall

Arfleifð frá Grikklandi til forna

Orðalisti og hugtök

Listir og menning

Forn Grísk list

Leiklist og leikhús

Arkitektúr

Ólympíuleikar

Ríkisstjórn Grikklands til forna

Gríska stafrófið

Daglegt líf

Daglegt líf Forn-Grikkja

Dæmigerður grískur bær

Matur

Föt

Konur í Grikklandi

Vísindi og tækni

Hermenn og stríð

Þrælar

Fólk

Alexander mikli

Arkimedes

Aristóteles

Perikles

Platon

Sókrates

25 frægir grískir menn

Grískir heimspekingar

Grískar goðafræði

Grískar guðir og goðafræði

Herkúles

Akkiles

Skrímsli grískrar goðafræði

Títanarnir

Iliad

Odyssey

ÓlympíufarinnGuðir

Seifs

Hera

Poseidon

Apollo

Artemis

Hermes

Aþena

Ares

Aphrodite

Hephaestus

Demeter

Hestia

Dionysus

Hades

Verk sem vitnað er til

Saga >> Grikkland til forna >> Ævisaga